CHUYÊN ĐỀ
GIÁ TRỊ CỦA BỘ MÔN NGỮ VĂN VÀ PHƯƠNG PHÁP HỌC TỐT MÔN NGỮ VĂN
Hiện nay, bộ môn Văn học vẫn giữ vị trí khá quan trọng trong các phân môn ở nhà trường. Học Văn giúp cho chúng ta hiểu sâu hơn về cuộc sống, về tình người; hơn nữa học Văn còn giúp ta có cách diễn đạt, thể hiện tình cảm sâu sắc, hàm súc hơn thông qua các hình tượng nghệ thuật. Tuy nhiên, không ít các học sinh vẫn không thích học Văn, thậm chí sợ học Văn bởi chưa thấy được cái hay, cái đẹp của môn Văn. Vậy, chúng ta cùng tìm hiểu thêm về bộ môn này để thấy được lợi ích của việc học Văn đem lại, để có cách nhìn toan diện hơn về môn Văn.
I/ Những lợi ích của việc học môn văn:
1/ Ngữ văn không chỉ mở mang cho người học nhiều kiến thức về xã hội mà còn giúp cho chúng ta cải thiện được khả năng giao tiếp hàng ngày
Bởi các tác phẩm văn học luôn mang hơi thở của xã hội đương thời, nó phản chiếu hiện thực cuộc sống qua lăng kính của người nghệ sĩ. Và để truyền tải tinh tế được các cung bậc cảm xúc của lòng người, các tác giả cần có vốn từ vựng rất phòng phú, lựa chọn ngôn từ thật xác đáng. Vì vậy, học Văn cũng đồng nghĩa với việc ta đã tiếp cận được kho tàng ngôn ngữ rất giàu có. Khi chú ý học hỏi, chúng ta có thể tăng cường được vốn từ ngữ để sử dụng hàng ngày.
Và dần dần, khi giao tiếp hay khi viết, chúng ta sẽ sử dụng các từ mới, từ hay như một phản xạ tự nhiên. Tuy nhiên, cuộc sống hàng ngày cũng chính là nơi chúng ta có thể trải nghiệm lại nhưng kiến thức đã học, tích lũy và làm dồi dào thêm vốn từ của bản thân, nâng cao khả năng giao tiếp của mỗi người.
2/ Văn học giúp chúng ta cảm nhận được những hình ảnh, âm thanh quen thuộc, gần gũi của cuộc sống
Qua các tác phẩm văn học, chúng ta có thể cảm nhận được những hình ảnh, âm thanh đẹp đẽ, đó chính là món quà tuyệt diệu mà cuộc sống đã ban tặng cho chúng ta. Nếu ai đã dành thời gian quan sát và lắng nghe khung cảnh thiên nhiên buổi sáng sẽ càng hiểu hơn vẻ đẹp của những âm thanh đặc biệt của làng quê vào buổi sớm mai, hoặc của khu phố khi màn đêm buông xuống… Và hơn cả, khi biết được cách quan sát, lắng nghe ấy, chúng ta sẽ mở rộng được tâm hồn mình, mở rộng vòng tay và sẽ lôn nhận được những món quà bất ngờ và đẹp đẽ từ cuộc sống.
3/ Văn học giúp ta biết về nguồn cuội, gốc rễ
Như chúng ta thấy môn văn đâu phải đi học chúng ta mới học mà ngay từ khi mới sinh ra mỗi chúng ta đều được bà, được mẹ hát những câu hát ru trong khi đi ngủ, những câu ca dao mượt mà đằm thắm. Trong môn ngữ văn ta thấy, mỗi bài thơ, mỗi bài văn, mỗi tác phẩm đều mang trong mình những bài học sâu săc. Bài thì dạy ta về đạo đức, về hiếu nghĩa, về những tấm gương chiến đấu chói ngời của ông cha những người đi trước. Nó cho chúng ta thấy rằng sự bình yên chúng ta đang thừa hưởng không phải dễ dàng mà có được. Nó là sự hi sinh máu và mạng sống của những người đi trước để giành lại được độc lập như ngày nay.
Nói cách khác Văn học chính là giúp chúng ta cách học cách làm người. Văn học một lần nữa giúp chúng ta có thái độ biết ơn những người đi trước, những người hi sinh mạng sống để chúng ta có ngày hôm nay, chúng ta hãy sống cho thật xứng đáng.
4/ Học văn giúp chúng ta biết đồng cảm với người khác
Trong văn học ẩn chứa trong đó biết bao câu chuyện, biết bao những cuộc đời hạnh phúc, khổ đau, hay cùng quẫn. Khi đọc những trang đời kể về những nỗi khổ gông cùm, mất nước, mất tự do, những nỗi đau ai oán phải bán con, nuốt nước mắt vào trong của những người mẹ. Khi chúng ta đọc những lời văn như vậy ta sẽ thấy đồng cảm, cảm thông và thấu hiểu những nỗi đau đến tột cùng, những nỗi đau tưởng như không một ai chịu nổi, những nỗi đau cùng quẫn của họ. Từ đó giúp chúng ta biết ghét, biết căm thù những cái ác, biết cảm thông với những nỗi khổ đau, giúp ta có cái nhìn bao dung, bác ái.
II/ Một số phương pháp học tốt môn Ngữ văn trong nhà trường
Môn Ngữ văn giúp các em rèn luyện 4 kỹ năng : Nghe – Nói – Đọc – Viết. Để học tốt môn Văn thì vấn đề năng khiếu hay khả năng thiên bẩm của từng bạn chỉ chiếm một phần nhỏ và không hề mang tính quyết định sẽ học tốt môn Văn. Môn văn cũng giống như những môn học khác. Một tâm lý thoải mái sẽ giúp các em tiếp cận và học môn văn tốt hơn rất nhiều.
Để có thể nắm chắc kiến thức trọng tâm từng bài học các em tuân thủ các bước cơ bản sau:
Bước 1: Đọc và soạn bài kỹ trước khi đến lớp, bước này sẽ giúp các em chủ động hơn trong việc tiếp thu bài học đồng thời sẽ dễ dàng trả lời được câu hỏi của thầy cô trên lớp từ đó bạn sẽ có thêm động lực học môn này.
Bước 2: Chăm chú nghe thầy cô giảng ở lớp và ghi chép cẩn thận, đẩy đủ những kiến thức mà thầy cô truyền đạt. Nếu có chỗ không hiểu bạn nên hỏi lại thầy cô ngay trên lớp để không làm bài học bị khuyết.
Bước 3: Học và tự kiểm tra lại kiến thức của mình ngay sau khi về nhà, có thể đọc thêm một số bài văn mẫu liên quan, ghi chú thêm những kiến thức quan trọng, những đoạn văn hay để hệ thống kiến thức cho mình cho các kỳ thi sau.
Ngoài ra, các em cần phải kiên trì, cần cù thì mới học tốt. Các em cần dành nhiều thời gian để học thuộc lòng những kiến thức cơ bản, quan trọng của môn bộ môn. Ví dụ như: khi học về văn bản, các em phải thuộc được:
- Từng thời kỳ văn học với những tác giả, tác phẩm tiêu biểu.
- Tiểu sử, phong cách sáng tác, các tác phẩm quan trọng, nghệ thuật sáng tác của các tác giả văn học tiêu biểu.
- Các bài thơ, các đoạn văn tiêu biểu và nắm được nội dung, nghệ thuật chính trong từng tác phẩm.
Đây chính là xương sườn quan trọng giúp các em định hướng tốt trong việc ôn tập và triển khai ý khi làm tập làm văn.
Tương tự khi học về Tiếng Việt, các em cần nắm vững các khái niệm về từ, về câu, kỹ năng sử dụng từ, câu khi viết văn. Viết tập làm văn có lẽ là yêu cầu khó nhất đối với các em. Vậy muốn làm được một bài tập làm văn tốt thì các em cũng phải học thuộc các yêu cầu ở từng thể loại văn bản, giống như một công thức trong toán học để các em vận dụng vào các dạng đề bài khác nhau. Các em cũng cần siêng năng đọc thêm văn mẫu để làm phong phú hơn khả năng văn chương của mình.
Học văn không khó, cái khó là do phần lớn các em chưa thấy được tầm quan trọng của môn học này trong nhà trường và cả ngoài đời sống. Hiện nay còn nhiều em vẫn lơ là khi học tập, trong đó có môn văn, nếu các em không cố gắng hơn thì kết quả cuối năm của các em sẽ là một kết quả buồn cho bản thân, thầy cô và gia đình. Hy vọng sau khi nghe chuyên đề này, các em có cái nhìn tích cực hơn và học tập tiến bộ hơn không chỉ môn Ngữ văn nói riêng và tất cả các môn học nói chung.